Nieuws

In 1482, toen de schilder Hieronymus Bosch 32 jaar oud was, verscheen het boek "Vanden Drie Blinde Dansen" dat verhaalde over de drie 'dansen' die ieder mens te dansen heeft, namelijk de liefde, het lot en de dood. Ook werkte Bosch met drieluiken die de tocht door het leven symboliseren: op de voorkant van het dichtgevouwen triptiek van de Tuin der Lusten zien we het ontstaan van de woeste aarde, als het luik zich opent verschijnt op het linkerpaneel de schepping, het middenpaneel verbeeldt het leven van de mens op aarde en rechts zien we het einde, de dood. Deze vorm is ook in de voorstelling Circus Jemen Bosch gehanteerd: na de Ouverture (het gesloten drieluik) volgt de Schepping (het linkerpaneel) en het Aards Bestaan (het middenpaneel) waarin een aantal menselijke eigenschappen ten toon worden gespreid. Vervolgens wordt het rechterpaneel weergegeven (in drie delen): de Hel, de Aarzeling en de Hemel. De voorstelling eindigt met een Finale, in dit geval de carnavaleske achterkant van het drieluik van het leven. Bosch was een van de eerste schilders die zich los maakte van de gevestigde religieuze afbeeldingen. Hij zette het losbandige (met name ook van de wereldlijke en kerkelijke leiders) tegenover het ascetische, en plaatste de slechtheid tegenover de bizarre schoonheid van de natuur. Bosch' helse visioenen lagen niet ergens onder de wereld, maar er midden in. Niet alleen in de vorm van oorlogen en inquisitie, maar vooral ook op een persoonlijk vlak, als menselijke kwellingen binnen de innerlijke wereld van de ziel.

De al dan niet vriendschappelijke banden die er in de late Middeleeuwen bestonden tussen onze landen en Zuid Europa brachten verhalen en liederen van Spaanse en Moorse origine naar het noorden. Andersom waren met name onze schilders in het zuiden gewild, Hieronymus Bosch genoot daar grote bekendheid en kreeg opdrachten van het Spaanse hof. In Spanje werd er ooit van hem gezegd: "het onderscheid tussen het werk van deze schilder en dat van anderen schuilt in het feit dat zij proberen de mens te schilderen zoals hij aan de buitenkant is -Hieronymus Bosch heeft de moed de mens te schilderen zoals hij van binnen is."

Hiermee stapte hij over zijn tijd heen, dit gegeven is nog steeds het mysterie van het bestaan. Angst, razernij, genot, begeerte, verstrooiing, al deze menselijke aspecten bevolken zijn schilderijen, vier eeuwen voor het ontstaan van de psychoanalyse.